နီးပါးကမ္ဘာ့အဝတ်အစားတစ်ဝက်ကို polyester ဖြင့်ပြုလုပ်ထားပြီး Greenpeace က ဤပမာဏသည် 2030 ခုနှစ်တွင် နှစ်ဆနီးပါးတိုးလာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ၎င်းနောက်ကွယ်ရှိ အဓိကအကြောင်းအရင်းများထဲမှတစ်ခုဖြစ်လျှင် အားကစားလမ်းကြောင်းသည်- စားသုံးသူဦးရေ တိုးများလာကာ ပိုဆန့်၊ ပိုခံနိုင်ရည်ရှိသော အဝတ်များကို ရှာဖွေကြသည်။ ပြဿနာမှာ၊ Polyester သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အသုံးအများဆုံး ပလတ်စတစ်အမျိုးအစားဖြစ်သည့် polyethylene terephthalate (PET) မှ ပြုလုပ်ထားသောကြောင့် ရေရှည်တည်တံ့သော အထည်အလိပ်ရွေးချယ်မှုမဟုတ်ပေ။ အတိုချုပ်ပြောရလျှင် ကျွန်ုပ်တို့၏အဝတ်အစားအများစုသည် ရေနံစိမ်းမှရရှိကြပြီး၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာအစိုးရအဖွဲ့ (IPCC) က စက်မှုမခေတ်မီအဆင့်ထက် အမြင့်ဆုံး 1.5 ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်အထိ ကမ္ဘာ့အပူချိန်ကို ထိန်းထားရန် ပြင်းထန်သောအရေးယူဆောင်ရွက်မှုများကို တောင်းဆိုနေပါသည်။

လွန်ခဲ့သောသုံးနှစ်က အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်း Textile Exchange သည် အထည်အလိပ်၊ အဝတ်အထည်နှင့် လက်လီရောင်းချသည့်ကုမ္ပဏီများ (Adidas၊ H&M၊ Gap နှင့် Ikea ကဲ့သို့သော ကုမ္ပဏီကြီး 50 ကျော်) ကို 2020 ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester သုံးစွဲမှု 25 ရာခိုင်နှုန်းကို တိုးမြှင့်ရန် စိန်ခေါ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အလုပ်လုပ်ခဲ့သည်- ပြီးခဲ့သည့်လ လက်မှတ်ရေးထိုးသူများသည် သတ်မှတ်ရက်မတိုင်မီ နှစ်နှစ်အလိုတွင် ရည်မှန်းချက်ပြည့်မီရုံသာမက ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester သုံးစွဲမှုကို ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် ၎င်းကို အမှန်တကယ်ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်ကြောင်း အဖွဲ့အစည်းက ဂုဏ်ပြုသည့်အနေဖြင့် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကုမ္ပဏီ ၁၂ ခုသည် ယခုနှစ်စိန်ခေါ်မှုတွင် ပါဝင်ရန် ကတိပြုထားသည်။ အဖွဲ့အစည်းသည် 2030 ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်အသုံးပြုရန် polyester အားလုံး၏ 20 ရာခိုင်နှုန်းကို ခန့်မှန်းထားသည်။

rPET ဟုလည်းသိကြသော အသစ်ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester သည် ရှိပြီးသားပလပ်စတစ်ကို အရည်ပျော်ပြီး polyester fiber အသစ်အဖြစ်သို့ ပြန်လည်လှည့်ခြင်းဖြင့် ရရှိသည်။ စားသုံးသူများမှ စွန့်ပစ်သော ပလတ်စတစ်ဘူးများနှင့် ကွန်တိန်နာများမှ ပြုလုပ်ထားသည့် rPET ကို များစွာအာရုံစိုက်ထားသော်လည်း လက်တွေ့တွင် polyethylene terephthalate ကို စက်မှုခေတ်လွန်နှင့် နောက်ပိုင်းစားသုံးသူထည့်သွင်းပစ္စည်းများမှ ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ သို့သော် ဥပမာတစ်ခုပေးရလျှင် ဆိုဒါပုလင်းငါးလုံးသည် ပိုကြီးမားသော တီရှပ်တစ်ထည်အတွက် အမျှင်ဓာတ် လုံလောက်ပါသည်။

သို့ပေမယ့်ပလပ်စတစ်ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်း။ငြင်းလို့မရနိုင်သော ကောင်းမွန်သော အကြံဥာဏ်တစ်ခုလို ၊ rPET ၏ အခမ်းအနားသည် ရေရှည်တည်တံ့သော ဖက်ရှင်အသိုင်းအဝိုင်းတွင် စည်းလုံးညီညွတ်မှုတစ်ခုအဖြစ် ဝေးကွာနေပါသည်။ FashionUnited သည် နှစ်ဖက်စလုံးမှ အဓိက ငြင်းခုံမှုများကို စုစည်းထားသည်။

ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester- အားသာချက်များ

1. ပလတ်စတစ်များကို အမှိုက်ပုံနှင့် သမုဒ္ဒရာများသို့ မသွားစေရန် ရှောင်ကြဉ်ပါ။-ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester သည် ဇီဝပြိုကွဲပျက်စီးမရနိုင်သော ပစ္စည်းအား ဒုတိယအသက်ကို ပေးစွမ်းပြီး အမှိုက်ပုံ သို့မဟုတ် သမုဒ္ဒရာထဲတွင် ကုန်ဆုံးသွားမည်ဖြစ်သည်။ NGO Ocean Conservancy ၏ အဆိုအရ နှစ်စဉ် ပင်လယ်ပြင်တွင် ပျံ့နှံ့နေသော ခန့်မှန်းခြေ မက်ထရစ်တန်ချိန် သန်း ၁၅၀ ၏ ထိပ်တွင် နှစ်စဉ် ပလတ်စတစ် မက်ထရစ်တန် ၈ သန်းခန့် သမုဒ္ဒရာထဲသို့ ဝင်ရောက်နေပါသည်။ ဒီအရှိန်ကို ဆက်ထိန်းထားမယ်ဆိုရင် 2050 မှာ သမုဒ္ဒရာထဲမှာ ငါးတွေထက် ပလတ်စတစ်တွေ ပိုရှိလာမယ်။ ပလတ်စတစ်ကို ပင်လယ်ငှက်အားလုံး၏ 60 ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ပင်လယ်လိပ်မျိုးစိတ်များ၏ 100 ရာခိုင်နှုန်းတွင် အစားအစာအတွက် ပလတ်စတစ်ကို မှားယွင်းတွေ့ရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

အမှိုက်ပုံနှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေး အေဂျင်စီက နိုင်ငံ၏ အမှိုက်ပုံများသည် 2015 ခုနှစ် တစ်နှစ်တည်းတွင် ပလတ်စတစ် တန်ချိန် ၂၆ သန်း ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ အီးယူသည် ၎င်း၏အဖွဲ့ဝင်များမှ နှစ်စဉ်ထုတ်လုပ်မည့် တူညီသောပမာဏကို ခန့်မှန်းသည်။ အဝတ်အစားများသည် ပြဿနာ၏ ကြီးမားသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်မှာ သံသယရှိစရာပင်ဖြစ်သည်- UK တွင် Waste and Resources Action Program (WRAP) မှ အစီရင်ခံစာတစ်ခုအရ နှစ်စဉ် ပေါင်သန်း ၁၄၀ ခန့်တန်ဖိုးရှိသော အဝတ်အစားများသည် အမှိုက်ပုံများတွင် ကုန်ဆုံးသွားသည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ “ပလတ်စတစ်အမှိုက်တွေကို စွန့်ပစ်ပြီး အသုံးဝင်တဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုအဖြစ် ပြောင်းလဲတာဟာ လူသားတွေနဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အလွန်အရေးကြီးပါတယ်” ဟု Textile Exchange ၏ ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် Karla Magruder က FashionUnited သို့ အီးမေးလ်ဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

2. rPET သည် virgin polyester ကဲ့သို့ ကောင်းမွန်သော်လည်း ဖန်တီးရန် အရင်းအမြစ် နည်းပါးသည် - Recycled polyester သည် အရည်အသွေးအရ virgin polyester နှင့် နီးပါးတူသော်လည်း ၎င်း၏ ထုတ်လုပ်မှုသည် virgin polyester နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 59 ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ 2017 လေ့လာမှုအရ၊ Swiss Federal Office for the Environment မှ WRAP သည် ပုံမှန် polyester နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် CO2 ထုတ်လွှတ်မှုကို 32 ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချရန် rPET ၏ ထုတ်လုပ်မှုကို ခန့်မှန်းသည်။ "ဘဝစက်ဝန်းအကဲဖြတ်ချက်များကိုကြည့်လျှင် rPET သည် အပျိုစင် PET ထက် သိသိသာသာပိုကောင်းသည်" ဟု Magruder က ထပ်လောင်းပြောသည်။

ထို့အပြင်၊ ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester သည် ပလတ်စတစ်ပိုမိုပြုလုပ်ရန် ကမ္ဘာမှ ရေနံစိမ်းနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ထုတ်ယူမှုကို လျှော့ချရန် အထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်။ “ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester ကိုအသုံးပြုခြင်းသည် ကုန်ကြမ်းအရင်းအမြစ်အဖြစ် ရေနံအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့၏မှီခိုအားထားမှုကို လျော့နည်းစေသည်” ဟု အသုံးပြုပြီးသားဆိုဒါပုလင်းများမှ လည်လှီးများ၊ အသုံးမဝင်သောကုန်ထုတ်ပစ္စည်းများနှင့် ဟောင်းနွမ်းနေသောအဝတ်အထည်များပြုလုပ်ခြင်းအတွက် လူသိများသော ပြင်ပအမှတ်တံဆိပ် Patagonia ၏ဝဘ်ဆိုဒ်က ဆိုသည်။ “၎င်းသည် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို တားဆီးပေးကာ အမှိုက်ပုံ၏သက်တမ်းကို ရှည်စေပြီး မီးရှို့စက်များမှ အဆိပ်ထုတ်လွှတ်မှုကို လျှော့ချပေးသည်။ ၎င်းသည် ဝတ်ဆင်၍မရတော့သော polyester အထည်များအတွက် ပြန်လည်အသုံးပြုသည့်စီးကြောင်းအသစ်များကို မြှင့်တင်ရန်လည်း ကူညီပေးသည်” ဟု အညွှန်းကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

"ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ polyester ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ PET ထုတ်လုပ်မှုရဲ့ 60 ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိပါတယ် — ပလပ်စတစ်ပုလင်းတွေမှာ သုံးတဲ့ ပမာဏရဲ့ နှစ်ဆလောက်ရှိတဲ့ Polyester ဖိုင်ဘာအတွက် အပျိုစင်မဟုတ်တဲ့ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်ကို တီထွင်လိုက်တာဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စွမ်းအင်နဲ့ အရင်းအမြစ်လိုအပ်ချက်တွေကို အကြီးအကျယ် သက်ရောက်မှုရှိစေနိုင်ပါတယ်" ဟု အမေရိကန်အ၀တ်အထည်အမှတ်တံဆိပ် ရေရှည်တည်တံ့သော အထည်ရွေးချယ်မှုများကို ဦးစားပေးသည့်အတွက်လည်း နာမည်ကြီး Nau။

ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester- အားနည်းချက်များ

1. Recycling တွင် ကန့်သတ်ချက်များရှိသည်။ -အထည်အများအပြားကို polyester တစ်ခုတည်းဖြင့် ပြုလုပ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ polyester နှင့် အခြားပစ္စည်းများ ရောစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအခြေအနေတွင်၊ မဖြစ်နိုင်လျှင် ၎င်းတို့ကို ပြန်လည်အသုံးပြုရန် ပို၍ခက်ခဲသည်။ “တချို့ကိစ္စတွေမှာ၊ ဥပမာ polyester နဲ့ ချည်နဲ့ရောပြီး နည်းပညာအရ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် လေယာဉ်မှူးအဆင့်မှာပဲ ရှိပါသေးတယ်။ စိန်ခေါ်မှုမှာ မှန်ကန်စွာ ချဲ့ထွင်နိုင်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များကို ရှာဖွေရန်ဖြစ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့ မရောက်ရှိသေးပါ” ဟု 2017 ခုနှစ်တွင် Suston မဂ္ဂဇင်းသို့ Magruder မှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ အထည်များတွင် အသုံးပြုသော ချည်မျှင်များနှင့် အချောသတ်အချို့သည် ၎င်းတို့ကို ပြန်လည်အသုံးပြု၍မရတော့ပါ။

100 ရာခိုင်နှုန်း polyester ရှိသောအ၀တ်အထည်များကိုပင် ထာဝရပြန်လည်အသုံးပြု၍မရပါ။ PET ကို စက်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် ပြန်လည်အသုံးပြုရန် နည်းလမ်းနှစ်မျိုးရှိသည်။ “စက်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းဆိုသည်မှာ ပလတ်စတစ်ဘူးကို ယူပြီး ရေဆေးခြင်း၊ ခြစ်ထုတ်ပြီးနောက် ထုံးတမ်းစဉ်လာ ဖိုက်ဘာပြုလုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဖြတ်သန်းသည့် polyester ချစ်ပ်ပြားအဖြစ်သို့ ပြန်ပြောင်းသည်။ ဓာတုပစ္စည်းပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းသည် စွန့်ပစ်ပလတ်စတစ်ထုတ်ကုန်ကိုယူပြီး ၎င်းကို ၎င်း၏မူလမိုနိုမာများအဖြစ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိစေသည်၊၊ ၎င်းကို virgin polyester နှင့် ခွဲခြားမရနိုင်ပါ။ အဲဒါတွေက ပုံမှန် polyester ထုတ်လုပ်မှုစနစ်ထဲကို ပြန်ရောက်သွားနိုင်ပါတယ်” ဟု Magruder မှ FashionUnited သို့ ရှင်းပြခဲ့သည်။ rPET အများစုကို စက်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းမှ ရရှိသောကြောင့်၊ ၎င်းသည် လုပ်ငန်းစဉ်နှစ်ခုတွင် အသက်သာဆုံးဖြစ်ပြီး ထည့်သွင်းပစ္စည်းများကို သန့်စင်ရန်အတွက် လိုအပ်သော ဆပ်ပြာများမှလွဲ၍ အခြားဓာတုပစ္စည်းများမလိုအပ်ပါ။ သို့သော်လည်း “ဤလုပ်ငန်းစဉ်အားဖြင့် အမျှင်ဓာတ်သည် ၎င်း၏ ခွန်အားကို ဆုံးရှုံးနိုင်ပြီး ထို့ကြောင့် အပျိုစင် အမျှင်ဓာတ်နှင့် ရောစပ်ရန် လိုအပ်သည်” ဟု ဆွစ်ဇာလန် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးရုံးမှ မှတ်ချက်ချသည်။

“လူအများစုက ပလတ်စတစ်တွေကို အကန့်အသတ်မရှိ ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြပေမယ့် ပလတ်စတစ်ကို အပူပေးတဲ့အခါတိုင်း ယိုယွင်းသွားတဲ့အတွက် ပိုလီမာရဲ့ နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ပျက်ဆီးသွားပြီး အရည်အသွေးနိမ့်တဲ့ ထုတ်ကုန်တွေလုပ်ဖို့ ပလတ်စတစ်ကို အသုံးပြုရမှာပဲ” ဟု ပူးတွဲတည်ထောင်သူ Patty Grossman က ပြောကြားခဲ့သည်။ ညီအစ်မနှစ်ယောက် Ecotextiles၊ FashionUnited သို့ အီးမေးလ်တစ်စောင် သို့သော် Textile Exchange တွင် rPET သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်သည်ဟု ၎င်း၏ဝဘ်ဆိုဒ်တွင်ဖော်ပြထားသည်- "ပြန်လည်အသုံးပြုထားသော polyester မှအဝတ်အထည်များကို အရည်အသွေးမပျက်စီးဘဲ စဉ်ဆက်မပြတ်ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်သည်" ဟုအဖွဲ့အစည်းက ရေးသားခဲ့ပြီး polyester အထည်ချုပ်စက်ဝန်းသည် "ဖြစ်လာနိုင်ချေရှိသည်။ ကွင်းပိတ်စနစ်” ကို ပေးပါ့မယ်။

Grossman ၏ အတွေးအမြင်ကို လိုက်နာသူများသည် ကမ္ဘာကြီးသည် ယေဘူယျအားဖြင့် ပလတ်စတစ်ကို လျှော့ထုတ်လုပ်ပြီး စားသုံးသင့်သည်ဟု ငြင်းခုံကြသည်။ အများသူငှာ စွန့်ပစ်လိုက်သည့်အရာအားလုံးကို ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ပါက၊ တစ်ခါသုံးပလတ်စတစ်ပစ္စည်းများကို ဆက်လက်သုံးစွဲရာတွင် ပြဿနာမရှိနိုင်ပေ။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့အသုံးပြုသော ပလတ်စတစ်၏ အနည်းငယ်မျှသာ အစိတ်အပိုင်းကို ပြန်လည်အသုံးပြုပါသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပလတ်စတစ်အားလုံး၏ ၉ ရာခိုင်နှုန်းမျှကိုသာ ပြန်လည်အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု US Environmental Protection Agency အရ သိရသည်။

rPET ၏ အထိမ်းအမှတ်ပွဲများကို လျှော့ပေါ့ကြည့်ရန် တောင်းဆိုသူများသည် ဖက်ရှင်အမှတ်တံဆိပ်များနှင့် ဈေးဝယ်သူများအား သဘာဝအမျှင်များကို တတ်နိုင်သမျှ နှစ်သက်စေရန် အားပေးသင့်သည်ဟု ခုခံကာကွယ်ကြသည်။ အမှန်တော့၊ rPET သည် virgin polyester ထက် ထုတ်လုပ်ရန် 59 ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းသော်လည်း၊ ၎င်းသည် လျှော်၊ သိုးမွှေးနှင့် အော်ဂဲနစ်နှင့် ပုံမှန်ဝါဂွမ်းတို့ထက် စွမ်းအင်ပိုမိုလိုအပ်ကြောင်း Stockholm Environment Institute မှ 2010 အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။